ترجیح دولت برای سال آینده؛ یارانه نقدی یا کالابرگ؟ / وزیر رفاه: اگر استقبال مردم خوب باشد، کارت یارانه جایگزین یارانه نقدی می شود

به گزارش تابناک اقتصادی؛ در حالی که روز گذشته، کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۲ در کمیسیون تلفیق تصویب شد، یکی از موضوعات مهم اقتصادی که در میان مردم دغدغه شده، آینده پرداخت یارانه نقدی است. مساله مهم که با گذشت نه مرحله واریز مبالغ ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان به حساب بانکی سرپرست خانوار، حالا با رونمایی از تبصره ۱۴ لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ و عدم تغییر سقف بودجه‌ای آن، نگرانی جدی در میان یارانه بگیران شکل گرفته است؛ نگرانی از این ناحیه که با وجود افزایش نرخ تورم از ابتدای سال تا به امروز و احتمال تداوم این روند در ماه‌های آینده، دولت برنامه‌ای برای افزایش مبلغ یارانه نقدی ندارد. این نگرانی با صحبت‌های میرکاظمی، معاون رئیس جمهور جدی‌تر شد؛ جایی که رئیس سازمان برنامه و بودجه در گفت‌وگویی  در پاسخ به این که آیا رقم یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی در سال آینده افزایش پیدا می‌کند، تاکید داشت: خیر عدد همین است.

اما این اظهارنظر معاون رئیس جمهور در شرایطی است که در ماه‌های اخیر، بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۱، دولت موظف به اجرای کالابرگ شده است؛ طرحی که در همان آغاز اجرای طرح مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها از سوی رئیس جمهور نیز مورد توجه بود و وی تاکید کرد: «تا زمانی که زیرساخت‌های فنی برای کالابرگ الکترونیک آماده شود که احتمالا یک یا دو ماه باشد، کمک معیشتی نقدی پرداخت خواهد شد و هر گاه کالا برگ الکترونیک آماده شد، تناسب میزانی که به عنوان کمک معیشتی پرداخت می‌شود، کاملاً با مردم در میان گذاشته خواهد شد.»

حال با گذشت چندین ماه از وعده رئیس جمهور مبنی بر اجرای سازوکار کالابرگ، دولت و به طور مشخص وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تلاش و برنامه ریزی کرده اند تا در ماه‌های پایانی سال، اجرای قانون مربوطه را در دستور کار قرار دهند. به گونه‌ای که در هفته‌های گذشته، زمزمه اجرای آزمایشی طرح کالابرگ در یکی از استان‌های جنوبی شنیده و از زبان وزیر رفاه بیان شد: یک شبکه ملی اطلاعات ایجاد و طرح کالابرگ الکترونیکی به صورت نمونه و آزمایشی در برخی استان‌ها اجرا شده است که قبل از پرداخت یارانه به مردم، یارانه آن‌ها به یک حساب پشتیبان واریز می‌شود.

محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز دوشنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۱ در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی که از شبکه یک سیما پخش شد در رابطه با تاکید بر اینکه دولت بستر فنی سبد کالا را فراهم کرده است، اظهار کرد: دولت در تلاش است سبد کالا را ارائه کند. مردم می‌توانند بین سبد کالا و یارانه انتخاب کنند. بنده فکر می‌کنم ارائه سبد کالا برای مردم بهتر باشد. دغدغه دولت و مجلس معیشت مردم است. دولت بستر فنی سبد کالا را فراهم کرده است. ما باید قدرت خرید مردم را به ویژه در کالای اساسی حفظ کنیم.

بررسی‌ها نشان داد انتخاب اختیاری میان دریافت نقدی و خرید کالای اساسی در طرح کالابرگ، شیوه اجرای این طرحی است که آزمایشی در استان هرمزگان کلید خورد، به گونه‌ای که بر اساس این طرح خانوار‌ها می‌توانند به اعتبار یارانه یک ماه زودتر کالا‌های اساسی را خریداری کنند.

بنابراین در هفته‌های گذشته سید صولت رضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص فرآیند این طرح گفته بود: فرآیند در کالابرگ به این شکل است که کارت بانکی معادل یارانه دریافتی شارژ می‌شود و خانوار‌ها در یک بازه زمانی مشخص مختارند پروتئین و کالا‌های اساسی دریافت کنند و در صورتی که از این شارژ برای خرید کالای اساسی استفاده نکنند، می‌توانند در زمان پرداخت یارانه‌ها، پول را نقدی برداشت کنند.

جزئیات جدید از اجرای آزمایشی کالابرگ

حال با گذشت حدود یک ماه، امروز سید صولت مرتضوی در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره امکان حذف یارانه نقدی خانوار‌ها گفت: این طرح در استان هرمزگان آزمایشی در حال اجراست و حدود هزار فروشگاه در این استان به سیستم کالابرگ الکترونیکی مجهز شده اند.

وی با بیان اینکه تعداد فراوانی فروشگاه و خواربار فروشی در هر استان برای اجرای این طرح تعریف شده است، افزود: در حال ارزیابی استقبال مردم از این طرح در کل کشور هستیم. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابراز امیدواری کرد که با استقبال خوب مردم این طرح اجرایی شود، زیرا بستر کار فراهم شده است. مرتضوی در ادامه با یادآوری اینکه پس از موفقیت در اجرای طرح کالابرگ الکترونیک در استان هرمزگان، اجرای آن به پنج استان دیگر تسری می‌یابد، ابزار امیدواری کرد که بتوان تا پایان امسال این طرح را در کل کشور اجرایی کرد.

مرتضوی درباره اینکه آیا کارت یارانه تا سال آینده جایگزین یارانه نقدی می‌شود، گفت: این موضوع به میزان استقبال مردم بستگی دارد و کاملا اختیاری است؛ اگر استقبال خوب باشد این طرح جایگزین یارانه نقدی خواهد شد.

روش مشاهده اعتبار کالابرگ

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره اینکه سرپرستان خانوار چگونه می‌توانند اعتبار خود را بررسی کنند، اعلام کرد: سرپرستان خانوار با کد دستوری# ۲۸*۷۸۸* می‌توانند میزان اعتبار خود را مشاهده و به هر مقداری که ضرورت دانستند، خرید کنند.

مرتضوی خاطرنشان کرد: در طرح کالابرگ الکترونیک خرید موادغذایی که حدود ده قلم کالا و مشمول ارز ۴۲۰۰ بودند را در سبد کالا قیمت گذاری کردیم که پایه قیمت گذاری آن شهریور ۱۴۰۰ بود.

وی این توضیح را هم داد که کالابرگ اقلام مهمی چون برنج و مرغ، لبنیات، ماکارانی و روغن را شامل می‌شود؛ انتخاب یک کالا در این مرحله کاملا اختیاری است و یک نفر می‌تواند اگر ضرورت داشت، برنج خرید کند و کل مبلغ اعتباریش را در این مرحله مقدماتی یک قلم کالا بخرد.  

۱۴۰۲؛ یارانه نقدی یا کالابرگ؟

همان طور که در آغاز اشاره شد، دولت در لایحه بودجه سال آینده، رقم ۳۱۵ هزار میلیارد تومان برای یارانه نقدی در نظر گرفته و آن طور از سخنان رئیس سازمان برنامه و بودجه مشخص است، دولت علاقه‌ای به اجرای کالابرگ در سال آینده ندارد و ترجیح می‌دهد با روش یارانه نقدی ادامه مسیر دهد؛ اما این در حالی است که در این روز‌ها و هفته ها، وزارت رفاه همه تلاش خود را می‌کند تا در برخی از استان ها، اجرای قانون بودجه امسال را عملیاتی کند و به مردم کالابرگ ارائه دهد. وعده‌ای که به نظر می‌رسد برای سال آینده در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، چون به نظر می‌رسد بسیاری از نمایندگان مجلس موافق کالابرگ هستند و انتظار می‌رود در روز‌های آتی و در جریان بررسی جزئیات لایحه بودجه، به آن پرداخته شود.

این در حالی است که مرتضوی تاکید دارد جایگزینی کارت یارانه با یارانه نقدی در تا سال آینده به میزان استقبال مردم بستگی دارد؛ استقبالی که به نظر می‌رسد، در صورت ارائه کالا‌های اساسی به قیمت شهریور ۱۴۰۰، چراغ سبزی به کالابرگ در سال آینده از سوی مردم است؛ موضوعی که حداقل در صحبت‌های امروز وزیر رفاه مبنی بر پایه قیمت گذاری کالا‌ها به قیمت شهریور ۱۴۰۰ هم شنیده شد.  

در این شرایط که سقف بودجه‌ای یارانه نقدی برای سال آینده از نگاه دولت تغییری نخواهد داشت و با توجه به اینکه تورم بیش از ۴۰ درصدی به معنی کاهش قدرت خرید یارانه است، انتظار می‌رود مجلس یارانه نقدی را به کالابرگ ترجیح ندهد و در جهت تقویت قدرت خرید مردم برای کالا‌های اساسی، توجه ویژه‌ای داشته باشد.